Jarosław Polański

Etnograf, dyrygent, kompozytor i animator kultury ukraińskiej i łemkowskiej. Urodził się 15.08.1930 w Polanach k/Krynicy, w woj. nowosądeckim. Studia odbył w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie zakończone w 1964 r. dyplomem magistra sztuki i pionierską w tej dziedzinie pracą magisterską nt.: „Charakterystyka pieśni łemkowskiej”. Poczynając od połowy lat 50-tych XX w. prowadził równolegle pracę etnografa oraz organizatora i dyrygenta chórów łemkowskich i ukraińskich. Jako etnograf zebrał około 5 tys. pieśni łemkowskich (łącznie z wariantami) – zapisując je przez kilkadziesiąt lat od Łemków żyjących w różnych regionach Polski (po akcji „Wisła”) i na Słowacji.

Jarosław Polański był zasłużonym organizatorem i dyrygentem chórów łemkowskich i ukraińskich w Polsce. Wymieniając chronologicznie, pod kierownictwem artystycznym i dyrygenturą Jarosława Polańskiego działały następujące chóry:

Łemkowski Chór Mieszany w Strzelcach Krajeńskich (lata 50-te XX w.)

Chór Mieszany „Duma” – lata 60-te XX w., działający pod patronatem Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego w Polsce.

Chór Męski „Żurawie”, również pod patronatem UTSK (rok założenia 1972), chór pracujący w niezwykły sposób: na kilkudniowych intensywnych próbach „zlatujących się” z wielu odległych miast Polski członków – Żurawii.

Młodzieżowy Chór Kameralny Muzyki Cerkiewnej – wykonujący muzykę dawną, muzykę cerkiewną i pieśni narodowe – powstał w 1977 r. przy cerkwi Ojców Bazylianów w Warszawie z inicjatywy Jarosława Polańskiego i protoihumena Josafata Romanyka. Ojciec Josafat Romanyk był wspaniałym, serdecznym opiekunem chóru. W chórze śpiewały Ukrainki, Polski i Białorusinki. Chór ten był szkołą współżycia, jak to w 10. Rocznicę śmierci Jarosława Polańskiego określił niezapomniany Ojciec Josafat Romanyk.

Chór „Tysiąclecie” powstał w roku 1987 z inicjatywy Jarosława Polańskiego i przy ogromnym wsparciu i opiece śp. księdza Włodzimierza Pyrczaka, proboszcza paragii greckokatolickiej w Koszalinie. Finansowym mecenasem chóru i jego duchem opiekuńczym był śp. Pan Włodzimierz Karzycki ze Szczecina. Chór skupiał młodzież ukraińską z całej Polski i działał na podobnych zasadach organizacyjnych jak chór „Żurawie”. Chór „Tysiąclecia” powołany został dla uczczenia 1000-lecia chrztu Rusi Kijowskiej w 1988 r. W latach 1989 i 1990 chór ten koncertował na Ukrainie, dając kilkadziesiąt koncertów, podczas których publiczność z wielkim wzruszeniem słuchała patriotycznych pieśni ukraińskich i wspaniałych utworów muzyki cerkiewnej.

Chóry prowadzone przez Jarosława Polańskiego koncertowały w wielu miastach Polski, w odległych tzw. „prowincjonalnych” regionach, jak i w prestiżowych salach koncertowych Polski (Filharmonia, Zamek Książąt Pomorskich, Międzyzdroje), Europy i Ameryki Północnej (USA, Kanada). Zagraniczne trasy koncertowe wiodły przez Ukrainę, Francję, Niemcy, Włochy i – jak wspomniano – USA i Kanadę.

Występy chórów zawsze zbierały entuzjastyczne recenzje profesjonalnych krytyków muzycznych. Chór „Żurawie” już w 1973 r., w uznaniu wybitnego poziomu artystycznego, został członkiem rzeczywistym Polskiego Związku Chórów i Orkiestr. Chór „Żurawie” pod kierownictwem i dyrygenturą Jarosława Polańskiego nagrał płytę (longplay) ze znaczącymi pozycjami swego repertuaru.

Młodzieżowy Chór Kameralny występował m.in. na XVII Międzynarodowym Festiwalu w Międzyzdrojach (1982), na Zamku Książąt Pomorskich, w rezydencji Prymasa Józefa Glempa i w wielu miejscowościach Polski. Do niezapomnianych należą cztery wydarzenia w dziejach tego chóru:

– zdobycie tytułu laureata na I Festiwalu Muzyki Religijnej w Rzymie (7-12 listopada 1983) za wykonanie koncertu „Pokajania” Artura Wedela. Podczas tego pobytu chór nagrał kilka płyt ze swoim repertuarem w studiach nagraniowych w Rzymie i Castel Gandolfo,

– turnée artystyczne w 1984 r. po Niemczech i we Francji,

– udział w obchodach Jubileuszu 100-lecia chrztu Rusi – Ukrainy w 1988 r. w Rzymie – w tym czasie prywatna audiencja i koncert u papieża Jana Pawła II,

– turnée (30-dniowe) do Stanów Zjednoczonych i Kanady w 1989 r. (przełom września i października). Chór dał ponad 20 koncertów w prestiżowych salach miast USA i Kanady (wschodnie wybrzeże).

Na przestrzeni kilkudziesięciu lat pracy artystycznej z Jarosławem Polańskim współpracowali ściśle muzycy:

• Anna Salij-Tuz – muzykolog i pianistka, ukończyła Akademię Muzyczną w Warszawie, współpracowała z Jarosławem Polańskim przez 20 lat, była wspaniałą akompaniatorką podczas występów Chóru „Żurawie”, a potem Chóru Tysiąclecia
• Jerzy Łysiak – absolwent Akademii Muzycznej w Warszawie, dyrygent chórów dziecięcych i mieszanych, nauczyciel Liceum Muzycznego im. Karola Szymanowskiego w Warszawie
• Mieczysław Jarmułowicz
• Wacław Drozd

Serdecznym przyjacielem rodziny Polańskich oraz osobą, która od wielu lat dba o zachowanie pamięci o Jarosławie Polańskim, jest Pani Natalia Krawczuk.

Przedstawiając ogrom dorobku twórczego Jarosława Polańskiego należy też wspomnieć o ciągłej pracy nad gromadzeniem i opracowywaniem repertuaru wszystkich chórów, a praca z chórami młodzieżowymi miała również aspekt edukacyjno-wychowawczy, w czym przydała się wiedza zdobyta w studium nauczycielskim ukończonym jeszcze przed podjęciem studiów w Akademii Muzycznej.

Jarosław Polański był członkiem rzeczywistym SPAM. W 1966 r. Ministerstwo Kultury przyznało Jarosławowi Polańskiemu odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”. Jarosław Polański zmarł 15.03. 1994 r. w Otwocku i tam został pochowany.